Η δημόσια πλατφόρμα PICMI, η αναλογία 1/30 και η ρύθμιση για την διαμεσολάβηση
Η εισήγηση του Tito Álvarez, από την Elite Taxi Barcelona.
Η Elite Taxi έχει κάνει μια πρωτοποριακή πρόταση που στοχεύει στη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει τους ειδικούς όρους ανάθεσης και εμπορίας υπηρεσιών ταξί και το νομικό καθεστώς της δραστηριότητας διαμεσολάβησης που πραγματοποιείται μέσω ψηφιακών πλατφορμών.
Αγαπητοί συνάδελφοι, είμαι ο Tito Álvarez, από την Elite Taxi Barcelona. Πρώτα από όλα θέλω να ευχαριστήσω τον οργανισμό που με προσκάλεσε. Είναι πραγματική χαρά να βρίσκομαι σε αυτό το Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ταξί. Είναι επίσης τιμή να βρίσκομαι στην Ελλάδα, μια από τις πιο όμορφες και μάχιμες χώρες στον κόσμο. Θα μπορούσα να περάσω όλη τη μέρα μιλώντας, γιατί έχουμε πολύ όμορφα ανέκδοτα και μάχες που θα έφταναν για να γράψω δυο βιβλία. Αλλά επειδή έχω μόνο 15 λεπτά, θα επικεντρωθώ σε τρία θέματα.
Πρώτα θέλω να μιλήσω για το 1/30 και τον περιορισμό των αδειών ταξί και VTC. Θέλω να σας εξηγήσω ποια είναι η νομική συζήτηση επί του θέματος, η οποία διεξάγεται στα ανώτατα κλιμάκια του δικαστικού σώματος στην Ισπανία και την ΕΕ.
Δεύτερον, θέλω να σας εξηγήσω ότι στην Καταλονία παλεύουμε να εισαγάγουμε ρύθμιση των πλατφορμών και της τεχνητής νοημοσύνης στον νόμο περί ταξί. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι ένα νέο θέμα και ότι συνδέεται με τα νομοθετικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στην ΕΕ, όπως η οδηγία για τους εργαζόμενους της ψηφιακής πλατφόρμας και ο νόμος περί τεχνητής νοημοσύνης.
Τέλος, θέλω να εξηγήσω ότι στη Βαρκελώνη έχουμε ήδη την πρώτη ψηφιακή πλατφόρμα ταξί στον κόσμο, η οποία επιτρέπει στους οδηγούς ταξί να μην εξαρτώνται από την Uber ή το Free Now για να εργαστούν.
1. Τι κρύβεται πίσω από το 1/30;
Το 1/30 είναι η ελάχιστη αναλογία που επιτρέπεται από τη νομοθεσία μεταξύ VTC και Taxis. Η ισπανική νομοθεσία ορίζει ότι μπορεί να υπάρχει 1 VTC για το πολύ 30 ταξί (δεν μπορεί να υπάρχει 1/60, αλλά μπορεί να υπάρχει 1/10 εάν το αποφασίσουν οι περιφερειακές ή τοπικές αρχές). Αυτό έχει προκαλέσει ορισμένες εταιρείες VTC να καταγγείλουν αυτόν τον κανόνα στο δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι αντιβαίνει στους κανονισμούς της ελεύθερης αγοράς, τόσο της Ισπανίας όσο και της Ευρώπης. Πιο συγκεκριμένα, αμφισβητήθηκε ότι το ποσοστό αυτό αντιβαίνει στα άρθρα 49 και 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) για την ελευθερία εγκατάστασης και τις κρατικές ενισχύσεις, αντίστοιχα.
Δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την αλήθεια. Η οδηγία 2006/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, για τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά, εξαιρεί τις υπηρεσίες μεταφορών από το πεδίο εφαρμογής της, θεωρώντας τις ως «γενικού οικονομικού συμφέροντος». Συγκεκριμένα, αφήνει εκτός πεδίου εφαρμογής τις «αστικές συγκοινωνίες» και «ταξί». Η οδηγία 2006/123/ΕΚ είναι αυτή που θέτει τις βάσεις για τη διευκόλυνση της άσκησης της ελευθερίας εγκατάστασης που κατοχυρώνεται στο άρθ. 49 της ΣΛΕΕ.
Οι ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ, που σύμφωνα με την Οδηγία 2006/123/ΕΚ επιτρέπουν τη θέσπιση ορισμένων ορίων και προϋποθέσεων για την πλήρη άσκηση της ελευθερίας εγκατάστασης, ορίζονται στο άρθ. 4.8 ως:
«(...) η δημόσια ασφάλεια, η δημόσια υγεία, η προστασία των καταναλωτών, η προστασία του περιβάλλοντος και του αστικού περιβάλλοντος και οι στόχοι της κοινωνικής και πολιτιστικής πολιτικής».
Επιπλέον, το θέμα έχει ήδη ερμηνευτεί και εφαρμοστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας μέσω απόφασης της 4ης Ιουνίου 2018, η οποία έχει ήδη εξετάσει λεπτομερώς εάν ο κανόνας αναλογικότητας 1 VTC/30 Taxis συνάδει με τις αρχές της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας και όχι διάκριση, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ναι μπορεί να εφαρμοστεί.
Αυτό είναι σημαντικό, δεδομένου ότι η κοινοτική νομολογία έχει επανειλημμένα θεωρήσει ότι ο περιορισμός της ελευθερίας εγκατάστασης θα μπορούσε να γίνει δεκτός ακριβώς εάν, πρώτον, δικαιολογούνταν από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος και, δεύτερον, τηρούνταν με την αρχή της αναλογικότητας.
Στις 20 Μαΐου 2022, το Ανώτατο Δικαστήριο ενίσχυσε και επιβεβαίωσε το δόγμα της απόφασής του 2018 και έθεσε προδικαστικό ερώτημα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εάν πιστεύει ότι η θέσπιση numerus clausus για τα VTC και συγκεκριμένα η αριθμητική αναλογία 1/30 είναι συμβατά με την ελευθερία σύστασης του άρθ.49 του ΣΛΕΕ. Ρωτά επίσης αν πιστεύει ότι ο κανόνας του 1/30 μοιάζει με κρατική ενίσχυση της οποίας η απαγόρευση προβλέπεται στο άρθρ. 107 της ΣΛΕΕ.
Στις 5 Οκτωβρίου, παράλληλα, για παρόμοιο θέμα από το Ανώτατο Δικαστήριο της Καταλονίας στο ΔΕΕ, ήμασταν παρόντες ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, παρουσιάζοντας το επιχείρημά μας, το οποίο είναι σύμφωνο με αυτό του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας. Σε αυτό παρουσιάζουμε την εμπειρική βάση που διέπει τη ρυθμιστική παρέμβαση του Ισπανού νομοθέτη στον κανονισμό 1/30.
Και είναι ότι υπάρχουν ήδη πολυάριθμες μελέτες δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους που αποδεικνύουν ότι σε εκείνες τις αγορές στις οποίες οι υπηρεσίες VTC και ταξί έχουν βιώσει μεγαλύτερη απορρύθμιση λόγω της ανεξέλεγκτη και μαζικής εισόδου νέων χειριστών πλατφόρμας (αυτό έχει ήδη συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής), σημειώθηκε (α) σημαντική μείωση στη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, (β) μεγαλύτερη συμφόρηση στην αστική κυκλοφορία, (γ) υψηλότερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και (δ) μια αδικαιολόγητη διακριτική μεταχείριση .
Σαν να μην έφτανε αυτό, οι εταιρείες που προώθησαν αυτήν την απελευθέρωση και που ευδοκίμησαν σε αυτήν, εκμεταλλευόμενοι την ύπαρξη ρυθμιστικών κενών δεν παρέχουν γενικές οικονομικές βελτιώσεις, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι ψευδές.
Αυτές οι εταιρείες μέχρι σήμερα δεν ήταν καθόλου βιώσιμες. Η περίπτωση της UBER είναι χαρακτηριστική, η οποία προσφέρει το καλύτερο παράδειγμα μοντέλου μεγάλης εταιρείας μεταφορών μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας, από τη γέννησή της πριν από 12 χρόνια δεν έχει ακόμη κέρδη ούτε έχει καταφέρει να εμφανίσει θετικές ταμειακές ροές σε οποιαδήποτε από τις λογιστικές περιόδους, συγκεντρώνοντας ζημίες άνω των 32.000 εκατομμυρίων δολαρίων. Και κάτι πολύ παρόμοιο συμβαίνει με την CABIFY (μητρική εταιρεία στην οποία η εταιρεία MAXI MOBILITY SPAIN, SLU, ενάγουσα στην εθνική δίκη που ξεκίνησε αυτή την προδικαστική υπόθεση, ανήκει ως θυγατρική), ηγέτη στην ισπανική αγορά αξίας 1.400 εκατομμυρίων δολαρίων, που έχει λάβει περισσότερα από 500 εκατομμύρια από τους επενδυτές της, αλλά μετά από 11 χρόνια ζωής δεν έχει ακόμη καταφέρει να αποφέρει κέρδη ούτε σε ένα ολόκληρο έτος. Από την πλευρά της, η BOLT, μια εσθονική εταιρεία που εισήλθε πρόσφατα στην αγορά VTC και ταξί στην Ισπανία, αξίας 8,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έχασε 85,5 εκατομμύρια ευρώ το 2019, 44,9 εκατομμύρια ευρώ το 2020 και 547 2 εκατομμύρια ευρώ το 2021. Πάντα λέω ότι είναι μη κερδοσκοπικές εταιρείες.
Στις 15 Δεκεμβρίου θα έχουμε την απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα της ΕΕ, ο οποίος θα μας πει, ποια είναι η θέση της ΕΕ. Η γνώμη μας είναι ότι αυτή θα είναι θετική και δεν θα έρχεται σε σύγκρουση με αυτή του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας.
2. Ρύθμιση για την διαμεσολάβηση
Η Elite Taxi έχει κάνει μια πρωτοποριακή πρόταση που στοχεύει στη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει τους ειδικούς όρους ανάθεσης και εμπορίας υπηρεσιών ταξί και το νομικό καθεστώς της δραστηριότητας διαμεσολάβησης που πραγματοποιείται μέσω ψηφιακών πλατφορμών.
Επί του παρόντος, η Καταλονία έχει μόνο έναν κανονισμό που δεν κάνει καμία αναφορά στη δραστηριότητα που διαμεσολαβείται μέσω ψηφιακών πλατφορμών που εφαρμόζουν αυτοματοποιημένες ή ημι-αυτοματοποιημένες διαδικασίες διαχείρισης. Μέχρι την εμφάνιση των ψηφιακών πλατφορμών, η δραστηριότητα ασκούνταν από συλλόγους και μικρές ραδιοφωνικές εταιρείες που πραγματοποιούσαν την υπηρεσία κυρίως τηλεφωνικά.
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις στον κλάδο, με την ανάδειξη και την επίτευξη δεσπόζων θέσεων στην αγορά διαμεσολάβησης για αυτού του είδους τις πλατφόρμες. Σε αυτό το νέο σενάριο, υπάρχουν διάφορες περιπτώσεις που σχετίζονται με την υπεράσπιση του ανταγωνισμού, την αλγοριθμική διαχείριση και τη διαφάνεια και την προστασία δεδομένων χρηστών και οδηγών ταξί, οι οποίες δεν ρυθμίζονται καλά και ως εκ τούτου δημιουργούν καταστάσεις παραβίασης δικαιωμάτων.
Γι' αυτόν τον λόγο ζητάμε να ενσωματωθούν οι προτάσεις μας για να γίνουν τα εξής:
1. Οι πλατφόρμες δεν μπορούν να επιτύχουν μονοπωλιακή θέση στην αγορά, αφού θα περιορίσουμε το μερίδιο αγοράς τους.
2. Οι εταιρείες διαμεσολάβησης πρέπει να διαθέτουν τίτλο (εξουσιοδότηση, όπως οδηγοί ταξί και οδηγοί VTC), για την άσκηση της δραστηριότητας, ο οποίος θεσπίζει ένα πιο εξαντλητικό πλαίσιο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων από το ισχύον, με τον ίδιο τρόπο που οι διαμεσολαβητές πρέπει να το κάνουν όπως και οι οδηγοί ταξί.
3. Αναπτύσσεται ένα πλαίσιο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των χρηστών των πλατφορμών αυτών, ιδίως όσον αφορά την επεξεργασία των δεδομένων τους και τη διαχείριση και αυτοματοποιημένη ή ημιαυτόματη επεξεργασία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, αφού οι πλατφόρμες πραγματοποιούν κάθε είδους πρακτικές όπως αυτόματες απολύσεις, αναγνώριση προσώπου, παροχή υπηρεσιών ή καθορισμό των τιμών τους μέσω αυτόματων διαδικασιών, που γίνονται από μηχανήματα. Αυτές οι διαδικασίες ενδέχεται να εισάγουν διακρίσεις, να αντιβαίνουν στον ανταγωνισμό και/ή να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από την Elite κάναμε μια ανάλυση των αλγορίθμων τιμών, τριών μεγάλων πλατφορμών VTC στην Ισπανία και μπορούμε να σας πούμε ότι ελέγχουν τις τιμές, δηλαδή ότι λειτουργούν σαν καρτέλ.
4. Διευκρινίζεται ότι η ρυθμιζόμενη τιμή δεν μπορεί να νοθευτεί μέσω εκπτώσεων ή μπόνους μέσω της εφαρμογής.
5. Αναγνωρίζονται τα εργασιακά και συλλογικά δικαιώματα των οδηγών ταξί που δεν είναι επιχειρηματίες ή έχουν μισθωτούς.
Πέρα από τον καταλανικό νόμο, πιστεύουμε ότι πρέπει να ενωθούμε για να υποστηρίξουμε την πρόταση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Οδηγία για τους εργαζομένους στην πλατφόρμα. Αυτή η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και μπορεί να χρειαστεί να κινητοποιηθούν στις Βρυξέλλες ή στο Στρασβούργο για την υπεράσπιση της βιομηχανίας και όλων των εργαζομένων στις πλατφόρμες. Στις 12 Δεκεμβρίου θα ψηφιστεί στην Επιτροπή Απασχόλησης η πρόταση που επεξεργάστηκε η Επιτροπή, η οποία υπερασπίζεται το τεκμήριο απασχόλησης των εργαζομένων και προσφέρει εγγυήσεις πριν από την αλγοριθμική διαχείριση. Είναι πιθανό αργότερα αυτή η πρόταση να πάει στην Ολομέλεια και τα μέρη που είναι περισσότερο αντίθετα στην πρόταση να προσπαθήσουν να καταρρίψουν την οδηγία εκεί, για να την καταρρίψουν. Είναι μια καλή οδηγία, επομένως πρέπει να αγωνιστούμε για να προχωρήσει.
3. Η δημόσια πλατφόρμα PICMI
Στη Βαρκελώνη και τη μητροπολιτική της περιοχή, εγκαινιάσαμε πρόσφατα μια δημόσια εφαρμογή ταξί με την οποία μπορείτε να ζητήσετε υπηρεσία και να δείτε τα οχήματα. Η εφαρμογή ονομάζεται Picmi Taxi και προσφέρεται κάτω από την ομπρέλα του μητροπολιτικού «app» που συνδέεται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς στη Βαρκελώνη. Αντιπροσωπεύει ένα περαιτέρω βήμα στην ψηφιοποίηση του τομέα και στη δέσμευση των διοικήσεων της Καταλονίας με μια κοινωνική αντίληψη των αστικών και υπεραστικών μεταφορών. Για την Elite, αυτό ήταν «ένα ιστορικό γεγονός» και το αποτέλεσμα ενός μεγάλου αγώνα πολλών ετών. Επιπλέον, αυτό είναι ένα ακόμη βήμα για να μην κυκλοφορούν κιτρινόμαυρα αυτοκίνητα χωρίς επιβάτη, γεγονός που δημιουργεί αχρείαστη ρύπανση και συμφόρηση σε μια από τις πιο πυκνές πόλεις της Ευρώπης.
Η διοίκηση θα αναγκάσει όλους τους οδηγούς ταξί να συνδεθούν στην πλατφόρμα. Αυτό θα δοκιμάσει την ενότητα του κλάδου και τα αντανακλαστικά του μπροστά σε αυτή τη μεγάλη συλλογική ευκαιρία. Προς το παρόν, οι χρήστες είναι ευχαριστημένοι με την εφαρμογή και οι οδηγοί ταξί την κάνουν δική τους, επομένως είναι πιθανό να ενοποιηθεί ως εναλλακτική και σε άλλες μεγάλες πλατφόρμες. Έχει, ωστόσο, σημαντικούς περιορισμούς, όπως δεν μπορείς να πληρώσεις μέσω της εφαρμογής ή δεν επιτρέπει προ- κρατήσεις. «Είναι μια ιστορική μέρα για εμάς, αλλά είμαστε επίσης πολύ ανήσυχοι γιατί φοβάμαι ότι δεν θα ξέρουμε πώς να την εκμεταλλευτούμε».