Σήμερα στη Νέα Ζηλανδία υπάρχουν τρεις τύποι αδειών: 1) άδεια για οδήγηση ταξί, 2) άδεια για ιδιοκτησία και λειτουργία ταξί, 3) άδεια για λειτουργία εταιρείας ταξί. Οι τρεις αυτοί διαφορετικοί τύποι επιτρέπουν την ύπαρξη μιας ευέλικτης δομής που μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τις αλλαγές στη ζήτηση της τοπικής αγοράς.
Ποιοτικά κριτήρια για την πρόσβαση στο επάγγελμα
Τα ταξί ορίζονται ως μια μικρή επιβατική υπηρεσία οχημάτων, που μπορεί να μεταφέρει έως 12 επιβάτες. Ιδιοκτήτες τέτοιων οχημάτων απαιτείται να έχουν άδεια επιβατικών υπηρεσιών. Πριν την απελευθέρωση του επαγγέλματος οι κάτοχοι αδειών ταξί αυτομάτως κατείχαν και άδεια επιβατικών υπηρεσιών. Οι νέοι επαγγελματίες είναι υποχρεωτικό να ανακοινώσουν σε μια έγκυρη εφημερίδα την πρόθεσή τους να αιτηθούν άδεια ταξί. Όλοι οι υποψήφιοι πρέπει να ελεγχθούν ως προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου του ποινικού μητρώου και του ελέγχου για παραβάσεις του ΚΟΚ. Όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν άδεια επιβατικών υπηρεσιών απαιτείται Πιστοποιητικό Γνώσεων του Νόμου και της Πρακτικής. Τουλάχιστον ένα από τα υπεύθυνα άτομα για την υπηρεσία μεταφοράς πρέπει να έχει αυτό το πιστοποιητικό.
Οι κάτοχοι αδειών πρέπει να ανήκουν σε ένα εγκεκριμένο οργανισμό ταξί που προσφέρει 24ώρες υπηρεσίες ραντεβού, 7 ημέρες την εβδομάδα, που έχει σύστημα επικοινωνίας και κρατά εγγραφές παραπόνων. Οι ιδιοκτήτες ταξί αλλά και οι οδηγοί υπόκεινται στον έλεγχο για τον ΚΟΚ, αν μέσα σε μια διετία οι κάτοχοι αδειών χρεωθούν με 200 πόντους στον έλεγχο του ΚΟΚ τότε για 5 χρόνια αποκλείονται. Για παράδειγμα το πείραγμα στο ταξίμετρο χρεώνεται με 100 πόντους.
Η υποχρέωση να ανήκει ο εμπλεκόμενος σε μια ένωση συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση για τρεις λόγους. Ήταν απαραίτητο να διασφαλιστεί η 24ώρη παροχή υπηρεσιών σε όλες τις περιοχές, επιπλέον καθιστούσε τον έλεγχο ευκολότερο και τέλος κάποιες χώρες είχαν αρνητικές εμπειρίες όταν απέσυραν αυτή την υποχρέωση.
Κάποιες εταιρείες απαιτούν ένα σημαντικό ποσό για τις νέες εισόδους. Αν και αυτό δημιουργεί εμπόδιο στην πρόσβαση στο επάγγελμα, επιτρέπει τους εμπλεκόμενους να δουλεύουν σε πολύ γνωστές εταιρείες. Αυτό λειτουργεί θετικά και για τους καταναλωτές καθώς μπορούν να κάνουν χρήση της προηγούμενης εμπειρίας τους στην επιλογή ταξί.
Πρόσβαση στην αγορά
Σήμερα δεν ισχύουν οι έλεγχοι στον αριθμό εισόδου στη βιομηχανία των ταξί. Κάθε ιδιοκτήτης οχήματος ταξί απαιτείται να έχει άδεια επιβατικών υπηρεσιών, αλλά δεν υπάρχουν περιορισμοί στον αριθμό των αδειών που μπορεί να κατέχει. Έτι ο κάτοχος άδειας μπορεί να λειτουργεί περισσότερα από ένα οχήματα ταξί. Επιτρέπεται η πολλαπλή ενοικίαση με αποτέλεσμα τα ταξί να μπορούν να επιβιβάζουν αρκετούς πελάτες με διαφορετικούς προορισμούς ο καθένας. Επιπλέον, δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένες πιάτσες ταξί.
Αν και δεν υπάρχουν ποσοτικοί περιορισμοί, υπάρχουν ωστόσο ποιοτικές απαιτήσεις ικανές να αποτελέσουν εμπόδιο στην πρόσβαση στο επάγγελμα.
Για να ιδρυθεί ένα οργανισμός ταξί προαπαιτείται η κατοχή περισσότερων από πέντε οχημάτων , τουλάχιστον στις αστικές περιοχές.
Κριτήρια για τους οδηγούς ταξί
Πρώτα από όλα πρέπει να είναι κάτοχοι άδειας. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να κατέχει δίπλωμα οδήγησης τουλάχιστον 2 χρόνια πριν κάνει την αίτηση. Επιπλέον, υπόκεινται σε ελέγχους του ποινικού μητρώου, του ΚΟΚ, αλλά και τεστ που αφορά το διάβασμα χάρτη. Ακόμα πρέπει να γνωρίζουν από πρώτες βοήθειες και να κάνουν ιατρικές εξετάσεις κάθε χρόνο. Η άδεια για να οδηγεί κανείς ταξί έχει διάρκεια πέντε χρόνια. Όλοι οι οδηγοί υπηρεσιών μεταφοράς πρέπει ν ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες για το χρονικό διάστημα ξεκούρασης. Αν παραβιάσουν τις ώρες οδήγησης, μπορεί να αποκλειστούν για ένα μήνα. Πρέπει να κρατούν ημερολόγιο για τις περιόδους ξεκούρασης.
Ρύθμιση κομίστρων
Δεν υπάρχει ρύθμιση κομίστρων στη Νέα Ζηλανδία. Οι οργανισμοί ταξί μπορούν να θέτουν τα δικά τους κόμιστρα. Υπάρχει ένα μέγιστο όριο που καθορίζεται από τη Γραμματεία Μεταφορών και πρέπει να είναι σε εμφανές μέρος στα ταξί. Πρέπει να ακολουθείται από τα μέλη των εταιρειών το κόμιστρο που ορίζει η ίδια.
Άλλα ποιοτικά κριτήρια και κανονισμοί λειτουργίας
Όλα τα οχήματα πρέπει να κατέχουν μια ξεχωριστή ταυτότητα με το όνομα και τη διεύθυνση του κατόχου της άδειας, με την ένδειξη ταξί στην οροφή, με ένδειξη διαθεσιμότητας ή όχι, με σημειώσεις παραπόνων και με τα κόμιστρα αναρτημένα μέσα και έξω από το όχημα. Πρέπει να τοποθετείται ταξίμετρο το οποίο ελέγχεται κάθε έξι μήνες.
Οι σημαντικότερες αλλαγές
Πριν από την απελευθέρωση του κλάδου το 1989, τέσσερις γεωγραφικές Αρχές υπεύθυνες για τις άδειες έλεγχαν τον αριθμό των αδειών εκμετάλλευσης ταξί. Έτσι, οι ενδιαφερόμενοι που ζητούσαν να τους χορηγηθεί άδεια εκμετάλλευσης ήταν υποχρεωμένοι να παραστούν σε μια δημόσια ακρόαση για να αξιολογηθεί από την τοπική αρχή η ανάγκη της προτεινόμενης υπηρεσία. Σε πόλεις με πληθυσμό άνω των 20.000 οι τοπικές αρχές έκαναν τακτικές αξιολογήσεις της ανάγκης. Πρόσθετες άδειες, ωστόσο, ήταν σπάνιο να εκδοθούν, προκαλώντας αύξηση των τιμών για τις υπάρχουσες εμπορεύσιμες άδειες, καθώς η ζήτηση γενικά υπερέβη την προσφορά. Η άρση των περιορισμών, όμως, αφάνισε αποτελεσματικά την αξία των αδειών.
Τα κόμιστρα ήταν εξίσου αυστηρά ρυθμισμένα. Το 1986 το κόστος, ο δείκτης και τα κόμιστρα ενημερώνονταν αυτόματα κάθε έξι μήνες.
Οι υποψήφιοι οδηγοί πρέπει να περάσουν από γραπτές, προφορικές και πρακτικές δοκιμασίες, συμπεριλαμβανομένων τεστ για τη γνώση της περιοχής. Πρέπει ακόμη να κάνουν ένα διάστημα ξεκούρασης, που την αποδείκνυαν με την χρήση ημερολογίων. Η πολλαπλή ενοικίαση περιορίστηκε στα 2 άτομα σε συγκεκριμένα μάλιστα σημεία επιβίβασης, η διαφήμιση στα ταξί περιορίστηκε αρκετά.
Η άρση του περιορισμού οδήγησε σε μια νέα φουρνιά οδηγών που μπήκαν στην αγορά, οι άνεργοι, οι μετανάστες και αυτοί που εναλλάσσουν δουλειές.
Η αύξηση στον αριθμό των ταξί είχε ως αποτέλεσμα οι οδηγοί να δουλεύουν περισσότερες ώρες για λιγότερα εισοδήματα. Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2002 (Charlton et. al. 2003) έδειξε ένα μέσον όρο μετατόπισης σε 10,3
ώρες, και συνολικά το 42,2 τοις εκατό των οδηγών ανέφεραν περισσότερες από έντεκα ώρες εργασίας τις τελευταίες 24 ώρες.
Τα βασικά αποτελέσματα της απελευθέρωσης
- Τριπλασιάστηκε ο αριθμός των εταιρειών στις μεγαλουπόλεις και αυξήθηκε μαζικά ο αριθμός των ταξί. Το 1989 υπήρχαν 2.762 οχήματα σε εθνικό επίπεδο, ενώ το 1994 αυξήθηκαν στα 7.181, αριθμός που υπερβαίνει κατά πολύ την αύξηση του αριθμού του πληθυσμού
- Η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών ταξί σε μικρότερες περιοχές μειώθηκε οριακά μετά τη μεταρρύθμιση
- Μετά την απελευθέρωση σημειώθηκαν συγχωνεύσεις μεταξύ των
μεγαλύτερων οργανισμών ταξί, ενώ την ίδια στιγμή δημιουργήθηκαν περιθώρια για νεοεισερχόμενες μικρές επιχειρήσεις, ο αριθμός των οποίων αυξήθηκε. Γενικά οι μεγαλύτερες εταιρείες έγιναν ακόμα πιο μεγάλες. Έτσι, η αγορά κατακερματίστηκε. - Μειώθηκαν τα κόμιστρα σε πραγματικούς όρους στις μεγαλύτερες πόλεις (δηλαδή το 15% έως 25%), ενώ οι αλλαγές ήταν πιο διφορούμενες στις μικρότερες πόλεις. Περισσότερο ενδιαφέρουσα, όμως, είναι η εισαγωγή των στοιχείων της διαφορετικής τιμολόγησης.
- Καινοτόμες Υπηρεσίες εισήχθησαν στις μεγαλύτερες πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των ταξί –βαν. Επιπλέον, οι εταιρείες ταξί ξεκίνησαν να ανταγωνίζονται λεωφορειακές γραμμές. Η Διαφήμιση στα ταξί επιτράπηκε,
- Πολλές θέσεις εργασίας έγιναν διαθέσιμες, αλλά οδήγησε σε χαμηλά εισοδήματα και περισσότερες ώρες εργασίας. Αυξήθηκε η part time εργασία.
- Οι καταναλωτές στα αστικά κέντρα ωφελήθηκαν από το μεγαλύτερο αριθμό ταξί. Στις μικρότερες πόλεις τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα.
Από άλλη πηγή
Βιομηχανία ταξί στη Νέα Ζηλανδία
Η βιομηχανία των ταξί γνώρισε τη μεταρρύθμιση το 1989. Η κυβέρνηση σταμάτησε τον περιορισμό στον αριθμό των ταξί και στα κόμιστρα και έφερε νέες ρυθμίσεις για τους οδηγούς ταξί. Οι ρυθμίσεις αυτές αντιμετωπίστηκαν σαν να αντικαταστάθηκαν τα ποσοτικά στάνταρ από ποιοτικά στάνταρ. Το 2009 ρυθμιστική αρχή ήταν η εταιρεία μεταφοράς της Νέας Ζηλανδίας.
Σύμφωνα με τον νόμο του 1989 για τις υπηρεσίες μεταφοράς και την αδειοδότηση, οι οδηγοί έπρεπε:
- Να ανήκουν σε μια εγκεκριμένη οργάνωση ταξί, ο καθένας μπορούσε να δημιουργήσει μια, αλλά έπρεπε να εξοπλιστεί με 24ώρες υπηρεσίες για κρατήσεις-ραντεβού και να έχει συγκεκριμένο αριθμό οχημάτων
- Να τοποθετούν τις τιμές και την ταυτότητα του οδηγού μέσα στο όχημα καθώς και πληροφορίες στο πού μπορεί κανείς να παραπονεθεί για τις υπηρεσίες
- Να εγκριθούν ως κατάλληλες προσωπικότητες, που περιλαμβάνει έλεγχο από την αστυνομία, γεγονός που έφερε δυσκολίες σε οδηγούς από το εξωτερικό, κ.ά
Οι συνέπειες της μεταρρύθμισης
Ο αριθμός των ταξί αυξήθηκε από τις 2.700 στις 7.000 κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας μετά την απελευθέρωση, ωστόσο ο αριθμός των επιβατών δεν αυξήθηκε κυρίως γιατί εισήχθησαν μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από την Ιαπωνία που αύξησαν την ιδιωτική ιδιοκτησία ταξί. Σαν αποτέλεσμα η βιομηχανία των ταξί έγινε πολύ ανταγωνιστική και σε μερικές επαρχιακές πόλεις ο αριθμός των ταξί ελαττώθηκε.
Τα νέα μέτρα δεν ήταν πολύ αυστηρά και υπήρχε ανησυχία για τα υψηλά ποσοστά μη συμμόρφωσης με τους κανόνες των ταξί και του ΚΟΚ. Το 2000 η αστυνομία σε έρευνά της εντόπισε ότι η βιομηχανία των ταξί σε ποσοστό 40 % παρανομούσε όσον αφορά για παράδειγμα τις ταυτότητες των οδηγών, σε σύγκριση με το 10% των εμπορικών οχημάτων.
Τα ταξί τη δεκαετία του 2000
Το 2008 υπήρχαν περίπου 8.000 ταξί στη Νέα Ζηλανδία. Περίπου τα μισά ανήκαν στην ομοσπονδία ταξί της Νέας Ζηλανδίας, ένα σώμα που ιδρύθηκε το 1935. Μερικές εταιρείες ταξί χρησιμοποιούν υβριδικά αυτοκίνητα και προσφέρουν οικονομικά κίνητρα τους σε εταιρείες ενθαρρύνοντάς τες να ενισχύουν το προσωπικό τους ώστε να μοιράζονται το ταξί.
Η νομοθεσία του 1989 που κατάργησε τον ποσοτικό έλεγχο στα ταξί, τριπλασίασε τις εταιρείες στα αστικά κέντρα και αυξήθηκε μαζικά ο αριθμός των ταξί. Οι υπηρεσίες ταξί τώρα εκμεταλλεύονται διαφορετικές αγοραστικές περιοχές και καλύπτουν ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές. Όπως ήταν αναμενόμενο, η είσοδος όλο και περισσότερων ατόμων στο επάγγελμα έφερε την ανάγκη για επιπρόσθετους ποιοτικούς ελέγχους. Οι πελάτες ευνοήθηκαν από τον μεγάλο αριθμό ταξί, από τη λιγότερη ώρα αναμονής και το μεγαλύτερο εύρος των υπηρεσιών. Άνοιξαν πολλές θέσεις εργασίας για οδηγούς αλλά αυτό οδήγησε σε μειωμένα εισοδήματα. Οι μεγαλύτερες εταιρείες ταξί που υπήρχαν και πριν την μεταρρύθμιση προσπάθησαν να παγιώσουν το μερίδιο τους στην αγορά αντιμετωπίζοντας έτσι τον αυξημένο ανταγωνισμό από τις νεότερες εταιρείες ταξί. Αυξήθηκε ακόμα και ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις εταιρείες ταξί και στα ΜΜΜ καθώς υπάρχουν προσφορές για επιλεγμένες διαδρομές.
Μετά την απελευθέρωση τα ταξί έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν υπηρεσίες κοινής χρήσης από τους πελάτες.